Paul Schebesta

Nowa polska encyklopedia powszechna z 1996 roku pisze o Paulu Joachimie Schebeście:Paul Schebesta (1887- 1967) niemiecki etnolog, misjonarz werbista, przedstawiciel tzw. wiedeńskiej kulturowo-historycznej szkoły w etnologii         i religioznawstwie, uczeń W. Schmidta, badacz Negrytów i Semangów w Azji oraz Bambuti w Afryce, uznawany za najwybitniejszego znawcę Pigmejów. W zeszłym roku minęło 50 lat od jego śmierci, z tej okazji  Zakon Księży Werbistów, do którego należał Paul Schebesta, wykonał wystawę fotograficzną, która dotarła do nas 18 lutego 2018 roku. Jest to znakomita okazja by przybli-żyć tę wielką postać urodzoną w naszej wiosce.                                       

Urodził się 20 marca 1887 roku na Małej Stranie. Jego ojciec Anton Schebesta prowadził niewielkie gospodarstwo rolne, był też kościelnym śpiewokiem. Matka Johanna pochodziła z rodziny Wytzisk. Miał siedmioro rodzeństwa: Beate ur.1877r., Johann ur.1897r., Wiktor ur.1882r.,Józef ur.1885r., Monika ur.1890r., Stefan ur.1891r., Adam ur.1893r.i zmarły w dniu urodzenia. Ojciec Anton zginął na froncie I wojny światowej i wdowa Joanna po raz drugi wyszła za mąż. Jego najstarsza siostra Beate była zakonnicą w klasztorze Elżbietanek w Nysie, gdzie w 1945 roku została zamordowana przez wojska sowieckie. Jego starszy brat Józef też był księdzem misjonarzem, zginął w czasie II wojny światowej w 1944 roku jako jeniec  na japońskim  okręcie na wodach koło Nowej Gwinei. Do tej rodziny przyżenił się Paul Paleta i on też odziedziczył  przydomek Śpiewok. Wraz z synem Józefem wyjechali do Niemiec. Dziś na domu rodzinnym Schebestów wisi pamiątkowa tablica. Paul Schebesta wyświęcony został  na kapłana w 1911 roku we Wiedniu. Tam księża werbiści mają do dziś swój klasztor. W 1912 roku wyjechał na misje do Afryki - do Mozambiku. W czasie I wojny światowej jako obywatel cesarstwa niemieckiego (Reichu) został internowany i w latach 1916-1920 mieszkał w Lizbonie. Po zakończeniu wojny podjął  studia na uniwersytecie wiedeńskim z zakresu antropologii i etnologii, które uwieńczył doktoratem. Jego podróże naukowe prowadziły do Pigmejów w Afryce Środkowej, na Filipiny i na Malakka. W  Afryce zaczął badać ginący lud Pigmejów zwanych też Bambuti, przebywał wśród nich, zdobył ich zaufanie, badał ich kulturę (etnologia) oraz język (lingwistyka). Opracował też plan uratowania ich kultury, zmiany ich trybu życia z koczowniczego na osiadły, namawiając ich do założenia plantacji i uprawy bananów. W 1954 podjął czwartą i ostatnią podróż do Pigmejów  w Kongo. Plonem pracy naukowej prof. Schebesty było kilkaset rozpraw naukowych, niektóre uznawane za pionierskie i przełomowe, był członkiem wielu instytucji naukowych i instytutów antropologicznych na całym świecie. Często oficjalnie podkreślał swoje morawskie pochodzenie. Podczas uroczystości 80 tych urodzin profesor powiedział do swoich gości we Wiedniu: „ Ich habe eine slavische Volkssele” (mam słowiańską ludową duszę). Zmarł na atak serca w sierpniu 1967 roku we Wiedniu i tam został pochowany.

Skorzystajmy z okazji , obejrzyjmy wystawę i posłuchajmy prelekcji przygotowanych przez Ojców Werbistów aż z dalekiego Pieniężna na Warmii.      

                                                                                                             Bruno Stojer